De kosten van de Jeugdzorg en Wmo zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Dat geldt niet alleen in Den Helder, maar speelt in alle gemeenten in Nederland. De Jeugdwet en Wmo nemen preventie en de eigen kracht van gezinnen als uitgangspunt. Een ander doel was om professionals meer ruimte te geven voor eigen afweging: maatwerk. De financiële baten van jeugdhulp vallen veelal in de zorg (minder GGZ en somatische problemen op latere leeftijd) en op termijn op het gebied van werk en inkomen (via het behalen van een startkwalificatie of hoger onderwijsniveau). Preventie en vroegsignalering zorgen voor beter welzijn van kinderen, jongeren, gezinnen en ouderen. Integraal werken leidt tot passender zorg, maar vraagt voor multiprobleemgezinnen ook investeringen op andere gebieden, zoals wonen, werk en onderwijs. Landelijk is onderzocht dat de meeste maatregelen gericht op jeugdzorg niet één op één vertaald kunnen worden in lagere kosten in de jeugdzorg. Dat geldt wel voor bijvoorbeeld de inzet van praktijkondersteuners en gezinscoaches. We voorkomen onnodig dure individuele trajecten door versterking van de kwaliteit van de toegang, met professionals die hiervoor zijn opgeleid. En door inzet van algemene voorzieningen. In de sociale wijkteams doen we hiermee ervaring op. De ontwikkeling van deze teams vergt echter tijd om de samenwerking met partners op die manier ook in te regelen. Den Helder zet ook in op preventie en vroegsignalering. Dat leidt weliswaar niet tot directe kostenbesparing, maar wel tot het voorkomen van problemen bij kinderen, jongeren en gezinnen en daarmee tot het voorkomen van zorgkosten op termijn.
Naast het voorkomen en beperken van de instroom willen we de komende jaren ook inzetten op het bevorderen van de uitstroom. We onderzoeken waarom cliënten langer in de jeugdhulp blijven en gaan hier gericht op handelen. Een knelpunt in de zorgketen kan het afschalen van de zorg bemoeilijken. Dit vraagt een andere kijk op zorgcontracten, maar vooral ook weer de integrale blik. Organisaties buiten het sociaal domein, zoals kinderopvang en buitenschoolse opvang (bso) kunnen hierin een rol spelen. Het geldt echter ook voor maatregelen op het gebied van wonen, onderwijs en werk. De gezinscoaches bereiken resultaten bij de ‘top 80’ van de zorgtrajecten, maar door verbreding van de inzet/het instrumentarium is meer mogelijk. Betere beheersing van het volume aan benodigde zorg en ondersteuning is ook mogelijk door extra aandacht voor de inkoop en kostensystematiek en digitalisering.
In het afgelopen jaar is de inzet op de beheersing van volume en effectiviteit in de zorg (jeugdzorg en Wmo) en schuldhulpverlening door een integrale en gerichte aanpak verder geïntensiveerd. Ook de mogelijkheden tot participatie in de vorm van (betaald) werk maakt onderdeel uit van deze aanpak. Team WMO heeft in 2022 gekeken naar het primair proces (het proces van melding tot beoordeling en toekenning). Waar mogelijk zijn processtappen gestroomlijnd. De inwoner wordt sneller en zorgvuldiger voorzien van het juiste maatwerk.
We zetten in op maatwerk gericht op de top 80 van gezinnen met de hoogste kosten. We hebben daarbij de ambitie om de kosten van de (jeugd)zorg met € 0,5 miljoen te verlagen in 2025 ten opzichte van de ervaringscijfers van dit moment. Dat doen we met meer sturing op de inkoop, met maatwerk in en afstemming tussen effectieve zorgtrajecten en goede en breed functionerende sociale wijkteams.
Trends
- Toenemende wachtlijstproblematiek voor jongeren in de gemeente Den Helder.
- Behoefte aan laagdrempelig en preventief aanbod voor jongeren.
- Toenemende mate van overgewicht en ongezonde levensstijl bij inwoners, met name onder jongeren.
- Balansverstoring in de samenleving, in verhouding veel ouderen ten opzichte van jongeren om deze doelgroep te kunnen ondersteunen.
- Overbelasting van mantelzorgers en sociaal netwerk.
- Toename van inwoners met problematische schulden en inwoners die leven in armoede.
- De inzet van specifieke kennis en ervaringsdeskundigheid (zoals door mensen met een verstandelijke beperking, ggz-achtergrond, laaggeletterden en ex-verslaafden) neemt toe.
- Digitalisering en digitale bereikbaarheid.
- Toename van het aantal te huisvesten statushouders.
Doelen
- Minder jongeren in Den Helder zijn aangewezen op jeugdhulpverlening.
- Het aantal inwoners met problematische schulden in Den Helder is afgenomen en minder inwoners leven in armoede.
- Den Helder telt minder werklozen en bijstandsgerechtigden.
- De zorg voor kwetsbare inwoners is doelmatiger en speelt meer in op hun (zorg)behoefte.
- Overbelasting van mantelzorgers en sociaal netwerk neemt af.